Francesca Chubb-Confer |  fchubbconfer@uchicago.edu
Iqbāl ghazals from Payām-i Mashriq (1923)

To see the original format of the translations, see this pdf:
https://uchicago.box.com/s/q6u5vxvwl2ij1ntp54m0wh1nsnptq98t.

Persian text of ghazal #16: https://ganjoor.net/iqbal/payam-mashregh/sh231/

 

دانهٔ سبحه به زنار کشیدن آموز
گر نگاه تو دو بین است ندیدن آموز

پا ز خلوت کدهٔ غنچه برون زن چو شمیم
با نسیم سحر آمیز و وزیدن آموز

آفریدند اگر شبنم بی مایه ترا
خیز و بر داغ دل لاله چکیدن آموز

اگرت خار گل تازه رسی ساخته اند
پاس ناموس چمن دار و خلیدن آموز

باغبان گر ز خیابان تو بر کند ترا
صفت سبزه دگر باره دمیدن آموز

تا تو سوزنده تر و تلخ تر آئی بیرون
عزلت خم کده ئی گیر و رسیدن آموز

تا کجا در ته بال دگران می باشی
در هوای چمن آزاده پریدن آموز

در بتخانه زدم مغبچگانم گفتند
آتشی در حرم افروز و تپیدن آموز

 

“Learn”
(ghazal #16, radif: āmūz)

Learn to string a prayer bead
on a sacred thread.
If your sight’s two-seeing,
learn to unsee.

Set foot outside the bud’s
seclusion. As perfume,
diffuse into the dawning breeze
and learn to breathe.

If you were created
worthless dew, rise –
and on the tulip’s scarred heart
learn to drop.

If you were formed
a fresh-blooming rose’s thorn,
protect the garden’s honor:
learn to prick.

If the gardener uproots
you from your flower bed,
verdantly, once more, verdantly,
learn to blossom.

So that you come out
burning more, bitter still,
withdraw into the cask
and learn to age.

How far will you remain
enfolded in others’ wings?
In the air of the garden
learn to fly free.

I knocked on the door of the tavern.
The young Magi said to me:
light a fire in the sanctuary,
learn to flare hot.

Persian text of ghazal #3 (from: https://ganjoor.net/iqbal/payam-mashregh/sh218/)

می تراشد فکر ما هر دم خداوندی دگر
رست از یک بند تا افتاد در بندی دگر

بر سر بام آ  نقاب از چهره بیباکانه کش
یست در کوی تو چون من آرزومندی دگر

بسکه غیرت میبرم از دیدهٔ بینای خویش
از نگه بافم به رخسار تو رو بندی دگر

یک نگه یک خندهٔ دزدیده یک تابنده اشک
بهر پیمان محبت نیست سوگندی دگر

عشق را نازم که از بیتابی روز فراق
جان ما را بست با درد تو پیوندی دگر

تا شوی بیباک تر در ناله ای مرغ بهار
آتشی گیر از حریم سینه ام چندی دگر

چنگ تیموری شکست آهنگ تیموری بجاست
سر برون می آرد از ساز سمرقندی دگر

ره مده در کعبه ای پیر حرم اقبال را
هر زمان در آستین دارد خداوندی دگر

“A/new”
(ghazal #3, radīf: digar)

At every beat our thinking hews
new gods: freed from one knot,
we loop ourselves
into another.

Come out on the roof.
Drop that veil, daring,
from your face—

for in your alley
there’s no one
wanting more than me.

Jealous of my own seeing eye,
I weave my gaze
over your cheek.

One glance, one
wry smile, one
lucent tear:

there is no other oath in any measure of love.

I take pride in my passion.
From a restless ligature
on the day of separation,
it bound my life to your pain again.

So that you sing
more brazenly—oh springtime bird—seize
some fire from the sanctum of my chest.

The Timurid harp is broken.
Its harmony resounds
from another Samarqandi string.

Oh keeper of the sanctuary!
Don’t let Iqbal in to the Ka’ba:
he always has some new gods up his sleeve.

 

Persian text of ghazal #5 (from: https://ganjoor.net/iqbal/payam-mashregh/sh220/)

به این بهانه درین بزم محرمی جویم
غزل سرایم و پیغام آشنا گویم

بخلوتی که سخن می شود حجاب آنجا
حدیث دل به زبان نگاه می گویم

پی نظارهٔ روی تو می کنم پاکش
نگاه شوق به جوی سرشک می شویم

چو غنچه گرچه به کارم گره زنند ولی
ز شوق جلوه گه آفتاب می رویم

چو موج ساز وجودم ز سیل بی پرواست
گمان مبر که درین بحر ساحلی جویم

میانه من و او ربط دیده و نظر است
که در نهایت دوری همیشه با اویم

کشید نقش جهانی به پردهٔ چشمم
ز دست شعبده بازی اسیر جادویم

درون گنبد در بسته اش نگنجیدم
من آسمان کهن را چو خار پهلویم

به آشیان ننشینم ز لذت پرواز
گهی به شاخ گلم گاه بر لب جویم

“Pretext”
(ghazal #5, radīf: mī __ū-yam)

This is my pretext
for finding someone here who understands:
singing ghazals, encoding lovers’ secrets.

In that strange solitude
where speech becomes a veil,
I tell the heart’s tale with a sidelong glance.

To purify my seeing you,
I immerse my longing sight
in a stream of tears.

Even if all my doings
are knotted tight as a bud,
I swell from yearning for the glowing sun.

My being is a wave
of ceaseless floodwaters:
don’t suspect that in this sea I seek the shore.

Between him and me
is what binds sight to the eye.
At the edge of all distance I’m always with him.

He traced a world
on the film of my eye;
I’m a prisoner to the illusionist’s hand.

The closed doors of this dome
cannot contain me: I rankle
like a thorn in the side of the ancient sky.

Now that I have a taste for flying,
I don’t sit in my nest. Instead,
a spring branch, sometimes, the lip of a stream.

 

Persian text of ghazal #11: https://ganjoor.net/iqbal/payam-mashregh/sh226/

از ما بگو سلامی آن ترک تند خو را
کاتش زد از نگاهی یک شهر آرزو را

این نکته را شناسد آندل که دردمند است
من گرچه توبه گفتم نشکسته ام سبو را

ای بلبل از وفایش صد بار با تو گفتم
تو در کنار گیری باز این رمیده بو را

رمز حیات جوئی جز در تپش نیابی
در قلزم آرمیدن ننگ است آب جو را

شادم که عاشقان را سوز دوام دادی
درمان نیافریدی آزار جستجو را

گفتی مجو وصالم بالا تر از خیالم
عذر نو آفریدی اشک بهانه جو را

از ناله بر گلستان آشوب محشر آور
تا دم به سینه پیچد مگذار های و هو را

“Toward”
(ghazal #11, radif: -ū rā)

To that fiery Turk
send my salaam,
whose glance struck flame
to a city of desire.

This point will be discerned
by pain-acquainted hearts.
I said my penance—but never
smashed the wineglass.

Oh, nightingale:
I’ve told you a hundred times
about the rose’s faithfulness,
but you hold close again
that ghostly scent.

The secret of life is in the seeking.
You won’t find it
except in quickening;
the stream’s disgrace is to rest in the sea.

I’m glad you gifted lovers
immortal burning,
and created no cure
for the torment of the seeking.

You said: don’t try for union with me,
I outpace imagination.
You brought about a new excuse
for streaming tears.

Bring resurrection’s upheaval
to the garden.
Don’t calm your cries
until the breath is twisted up inside.

— F. Chubb-Confer